Ağrı Dağı, 5.137 metrelik rakımıyla, Türkiye’nin en yüksek dağıdır. Ağrı Dağı, Türkiye’nin doğu ucunda, İran’ın 16 km batısında ve Ermenistan’ın 32 km güneyindedir. Dağın %65’lik bir kesimi Iğdır ilinde, kalan %35’lik kesimi ise Ağrı ili sınırları içerisindedir. Dağın Türkçe ismi olan Ağrı Dağı, dilde Geç Orta Çağ’dan beri kullanılmaktadır. Dağın geleneksel Farsça ismi olan Kūh-e Nūḥ, Nuh Dağı manasına gelmektedir. Kürtçe çiyaye Agırı olarak adlandırılmış dağ bu dilde “Ateşli Dağ” anlamına gelir. Ararat ismi, İbranice’de eski çağlarda Ermeni Yaylalarında yaşamış Urartular için kullanılmış kelimesinin Yunanca varyasyonudur. Dağ dünyada genellikle bu isim ile tanınmasına rağmen, dağın bulunduğu bölgede yaşamış hiçbir yerli halk dağ için bu ismi kullanmamıştır. Klasik Antik Çağ’da, özellikle Strabo’nun Geographica eserinde Ağrı Dağının zirveleri Eski Yunanca’da Ἄβος (Abos) ve Νίβαρος (Nibaros) olarak geçmektedir. Dağın geleneksel Ermenice ismi Masis olmasına rağmen Ararat ve Masis isimleri günümüz Ermenistan’ında aynı yaygınlıkta kullanılmaktadır. Bu ismin Orta Farsça’daki masist (en büyük) kelimesinden türediği veya Proto-Hint-Avrupa dilinde dağ anlamına gelen *mns- kökünden evrildiği düşünülmektedir. Arkeolog Armen Petrosyan’a göre ise isim, Gılgamış Destanı’nda geçen Māšu Dağından geçmiştir.
Ağrı Dağı iki zirveden oluşur. Bunlar 5.137 metrelik Atatürk Zirvesi[16] (Büyük Ağrı) ile 3.898 metrelik İnönü Zirvesidir (Küçük Ağrı). 4000 metreye kadar bazalt daha sonra sonraki yükseklikte andezit lavlarından oluşarak volkanik bir dağ özellikleri gösterir. Ağrı Dağı 5165 m’lik yüksekliği ile sadece ülkenin en yüksek zirvesi olmayıp aynı zamanda üzerinde 10 km² ‘lik güncel bir buz takkesi (ice cap) bulunduran tek dağıdır. Ağrı Dağı üzerinde güncel kalıcı kar sınırı 4300 metreden geçmektedir (Arkel, 1973). Blumenthal (1958) kalıcı kar sınırının Pleistosen’de 3000 metre seviyesine kadar indiğini hesaplamıştır. Zirvesi dört mevsim boyunca erimeyen kar ve takke buzulu ile kaplı volkanik bir dağ olan Ağrı Dağının doruğundaki örtü buzul Türkiye’nin en büyük buzulu dur. Buz takkesinden sarkan ve uzunlukları 1 ile 2.5 km arasında değişen toplam 11 adet buzul dili dağın güney eteklerinde 4200 m’ye, kuzey eteklerinde ise 3900 m’ye kadar ulaşmıştır. Bu dillerden en büyüğü kraterin kuzeydoğusundaki Cehennemdere Vadisi’nde bulunur. Eğimin çok fazla olmasından dolayı zaman zaman kopan buzul parçaları vadinin aşağı kesimlerinde (2370 m civarı) döküntüler ile kaplı ölü bir buzulun (rejenere buzul) oluşumuna da yol açmıştır. Ağrı Dağı eteklerindeki morenler diğer dağlara kıyasla çok daha az bir alan kaplamaktadırlar. Bunun nedeni, Cehennemdere Vadisi hariç, gelişmiş vadilerin bulunmayışı, buzul üstünün ayrışmış malzeme ile kaplanmasını sağlayacak yüksek eğimli zirvelerin olmayışı ve zaman zaman aktif hale geçen volkandan çıkan malzemelerin daha yaşlı moren depolarını kaplaması olarak açıklanabilir.
