Ukulele Hawaii dili’nde zıplayan pire anlamına gelen telli çalgılar ailesine ait bir enstrüman. Dört telli bir çalgı olan ukulele çoğunlukla uke olarak kısaltılır. Teller G, C, E, A veya A, D, F#, B şeklinde akorlanabilir ve genellikle naylon veya kirişten yapılmaktadır. Ukuleler kendi aralarında dört boyuta ayrılırlar, bunlar: soprano, konser, tenor ve baritondur. Ukulele Hawaii müziği ile bağdaşlaştırılmasına rağmen Hawaii yerlilerinin aksine 19. yüzyılda Hawaii’ye Portekiz’in Madeira adalarından gelen Portekizli göçmenler tarafından geliştirilmiştir. Portekiz’de geliştirilmiş ukulele benzeri cavaquinho ve rajão adlı enstrümanların ukulelenin atası olduğu düşünülmektedir. Özellikle Manuel Nunes, José do Espírito Santo ve Augusto Dias isimli 3 marangoz göçmen ukulelenin yaratıcısı kabul edilmektedir. Bu üç göçmenin adaya gelmesinden 2 hafta sonra Ağustos 1879’de Hawaiian Gazette adlı gazete tarafından yayınlanan “Maderia’dan Hawaiii’ye yeni gelen göçmenler halkı gece sokak konserleri ile eğlendiriyorlar” haberi de bu savı desteklemektedir. Hawaii kralı Kalakaua’nın bu enstrümanı desteklemesi ve kraliyet buluşmalarında çaldırtarak tanıtması günümüzde ukulelenin Hawaii müziği ve kültüründe önemli bir yerde bulunmasının başlıca nedenidir. Hawaii’nin ABD’ye bağlanması ve çeşitli fuarlarda ukulelenin tanıtılması sonucunda batı dünyasında da giderek yaygınlaşan çalgı günümüzde en popüler telli çalgılardan biri konumundadır.
