Krallara özgü, mimarlıkta bir yapı tipine verilen ad. Eski Romalılarda, forumların yanında yapılan ve genellikle mahkeme olarak kullanılan yapılardı. Bazilikaların planları uzun bir dikdörtgen biçimindedir. İçleri boydan boya iki sıra direklerle üç sahına (nef) ayrılır. Kısa kenarlardan birinde mahkemenin kurulduğu, yarım daire biçiminde bir apsit (mihrap) bulunur. Roma’da ilk bazilika İ.Ö. 184 yılında Cato tarafından yaptırıldı. Porcia Bazilikası denen bu bazilikadan başka Roma başta olmak üzere imparatorluğun pek çok kentinde imparatorlar ve zenginler birçok bazilika yaptırdılar. Hristiyanlığın ilk döneminde kurulmuş olan kiliselere de bazilika denir. Hristiyan bazilikaları doğu-batı ekseninde kurulmuş, dikdörtgen biçiminde yapılar olup yanları duvarlarla çevrilmiş ve iç kısımları sütunlarla, genellikle, üç sahına ayrılmıştır. Yan sahınlara göre daha geniş olan orta sahının tavanı yükseltilmek suretiyle yanlardan bazilikanın içine ışık girmesi sağlanmıştır. Bazilikanın doğuya bakan kısa kenarında daima yarım daire biçiminde bir apsit (mihrap) yer alır. İlk dönemin ünlü bazilikaları; Roma’daki San Paolo Fuori le Mura, San Pietro bazilikalarıdır. İstanbul’daki İmrahor Camisi de eski bir bazilikadır.
