Kalamata zeytinleri (Olea europaea), Yunanistan’ın üstün kaliteli sofralık zeytin çeşitlerinden biridir. Mora Yarımadasının batı ucundaki Messina vadisinde, Kalamata kasabası yakınlarında yetişir. Başka bir yerde yetiştirilen aynı türden zeytinler Kalamon zeytinleri olarak pazarlanır. Yunan siyah zeytinleri olarak bilinmesine rağmen, koyu mor renktedirler. Meyvesi ve ağacı diğer zeytinlere göre daha dayanıklı olan kalamatalar çok çekici zeytinlerdir ve tamamen farklı bir tada sahiptir, diğer yeşil ve siyah zeytinlere göre, daha büyük boyuttadır, badem şeklinde ve dolgundur. Genellikle sofralık zeytin olarak kullanılır ve genellikle şarap sirkesi veya zeytinyağında korunur. Yurt dışında oldukça popüler olan ve Yunan zeytini olarak bilinen kalamata zeytini türü pizza sektörünün vazgeçilmezidir. Bu zeytin türü ülkemizde “Eşek zeytini” ya da “Karamürsel su zeytini” gibi adlarla tanınmaktadır. Kalamata zeytini İzmir’in Tire ve Ödemiş ilçelerinde, Manisa’nın Akhisar ilçesinde, Kocaeli sınırlarındaki Karamürsel, Gölcük, Gebze ilçelerinde ve Bursa ili civarlarında yetişir ve siyah sofralık zeytin olarak tüketilir. Son zamanlarda hem iç hem de dış piyasada kalamata zeytinine talep arttığı için yeşil olarak da değerlendirilmektedir.
Kalamata zeytinlerinin tadı başka hiçbir siyah veya yeşil zeytine benzemez, bu nedenle onları diğer zeytinlerle aynı sınıfa koymak imkânsızdır. Kalamatalar siyahtır ama bütün siyah zeytinler kalamata değildir. Çoğu zeytinden daha büyüktür, bu nedenle etlidir. Orijinalliği korumak için, Avrupa Birliği (AB) kalamata zeytinlerinin menşe (orijin) adının koruma altına alınmasını sağlamıştır. AB (Avrupa Birliği) bu özel zeytini, “Kalamata Zeytini” adı ile 1996 yılında menşe ya da orijin adını koruma (PDO: Protected Designation of Origin) statüsüne dahil edip tescillemiştir. İlk tescillendiği yıl Kalamata zeytininin yetiştirildiği yer olarak Messinia bölgesindeki Kalamata kasabası kayıtlara geçmiş ancak itiraz başvuruları sonrası yeniden incelenerek 2015 yılında sadece Kalamata değil Messinia bölgesinin tamamı olarak değiştirilmiştir.
