Abhazya resmi adıyla Abhazya Cumhuriyeti, Gürcistan’ın kuzeybatısında, Karadeniz’in doğusunda tarihsel ülke. 1992’deki savaşın ardından de jure (hukuki) parçası olan Gürcistan’dan 1994 yılında bağımsızlığını ilan etmiş de facto olarak bağımsız bir devlettir. BM tarafından tanınmamaktadır. Adını, bugün de bölgenin halklarından olan Abhazlardan alır. Abhazya, 8.600 km²’lik bir alanı kapsar. Bölgede 220.000’i aşkın kişi yaşamaktadır. (2003 sayımı). Abhazya Cumhuriyeti sınırlı tanınırlığa sahip olup birkaç ülke tarafından tanınmıştır (Rusya, Nikaragua, Venezuela, Nauru, Suriye ve de facto Güney Osetya, Transdinyester ve Dağlık Karabağ). Gürcistan’ın merkezi yönetiminin desteğindeki özerk yönetim ise, bölgenin eski statüsünün korunmasından yanadır. Abhazya Cumhuriyeti Hükümeti’nin yönetim merkezi Sohum’dur. 26 Ağustos 2008’de Rusya devlet başkanı Dmitri Medvedev, 3 Eylül 2008’de Nikaragua’nın devlet başkanı Daniel Ortega, Abhazya Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını tanıdığını açıkladı. Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chavez, 2009 Eylül ayında Abhazya’yı bağımsız bir devlet olarak tanıdığını açıklamıştır. Batı Kafkasya’da en eski yerleşmeye ilişkin arkeolojik buluntular yaklaşık MÖ 4000-3000 yıllarına tarihlenir. Bugünkü Abhaz (Apsua) tarihçiler bu kalıntıların en eski “proto-Abhaz” kabilelerine ait olduğunu savunmakta ve Karadeniz kıyısındaki bugünkü Abhaz cumhuriyetinin köklerinin çok eski olduğunu ileri sürmektedirler.
Bugünkü Abhazya toprakları MÖ 1. binyılda (MÖ 9.-6. yüzyıllar) eski Kolhis (Kolha) krallığının bir parçasıydı. Bu toprakların MÖ 63 yılında Lazika’nın bir parçası oldu. Antik Yunan tacirler Karadeniz kıyısında limanlar kurdular ve Dioscurias adıyla kurulan Sohum da bu limanlardan biriydi. Roma İmparatorluğu MS 1. yüzyılda Lazika topraklarını ele geçirdi ve Lazika’nın bağımsızlığını yeniden kazandığı 4. yüzyıla değin bölgeyi yönetimi altında tuttu. Ama ardından Lazika Bizans İmparatorluğu’nun denetimi altına girdi. Bizans imparatoru I. Justinianus döneminde, 6. yüzyılda Abhazya nüfusu Hristiyanlığı kabul etti. Abhazya, 7. yüzyılda Bizans’a bağlı bir prenslik haline geldi. Daha sonra 9. yüzyıla değin İmereti Krallığı’na bağlı olarak bu konumunu korudu. Abhazya prensi II. Leon, Hazarlardan yardım aldı ve egemenliğini bütün Batı Gürcistan’a yaydı. II. Leon zaten Abhazya prensi olduğu için Abhazya kralı unvanını aldı ve krallığın adı da Abhazya Krallığı oldu. Bu krallığın başkenti Kutaisi idi. Batı Gürcistan’daki piskoposlukların Konstantinopolis (İstanbul) patrikliğine bağlıydı. Bu durum, Bizans İmparatorluğu’nun Abhazya Krallığı’nda nüfuzunu büyük ölçüde korumasına yardım etti. 16. yüzyılda Abhazya’yı Osmanlılar ele geçirdi ve bölge nüfusunun bir bölümü İslamı kabul etti. Osmanlılar Gürcüleri bölgeden çıkardı ve Çaçba hanedanınca yönetilen özerk Abhazya Prensliğini kurdu.
