Sodyum’un eski adı

“Sodyum” kelimesi, Latince “Natrium” demektir. “Soda metali” anlamına gelen natrium, aynı zamanda Yunanca “nitron” adı verilen doğal bir tuzdur. Kimyasal sembolünü de bu kelimeden almaktadır. İngilizcesi “sodium” şeklindedir. Dilimize de “sodyum” olarak geçmiştir. Sodyum bir element olmakla birlikte, kimya bilimindeki periyodik cetvelde Na simgesi ile ifade edilmektedir. Bu elementin atom numarası 11, erime noktası ise 97,5 ’dir. Sodyum, insan vücudu için oldukça gerekli ve büyük öneme sahip bir madde olmakla birlikte kaya ve deniz tuzların da bulunmaktadır. Sodyum elementi, IA gurubundaki alkali metaller arasında yer almaktadır. Sodyum elementi, oldukça yüksek oranda reaktif özellik göstermektedir. Su ile temas ettiği sırada, ortaya şiddetli bir reaksiyon çıkmaktadır. Yine bu madde, havada çok yüksek bir hızla oksitlenme özelliği göstermektedir. Bu nedenle de, sodyumun oksitlenmesini engellemek için, bu maddenin inert bir ortamda saklanması gerekmektedir. Sodyum, çok eski çağlardan beri bilinen ve kullanılan bir element. Sodyum klorür yani sofra tuzu ve sodyum karbonat, birçok medeniyette tat verici ve koruyucu madde olarak kullanılmıştır. Ortaçağ Avrupası’nda bir sodyum bileşiği olan ve “sodanum” adı verilen bir baş ağrısı ilacı olarak kullanılırmış. 1807 yılında ise, Sir Humphry Davy tarafından sodyum hidroksitin (kostik soda) elektrolizi yöntemiyle sodyum elde edilmiş ve bu tarih sodyumun keşfi olarak kayıtlara geçmiştir. 19. yüzyılın sonlarında sodyum karbonat ile karbonun ısıtılmasıyla elde edilmiştir. 

Sodyum beyaz renkte parlak bir görünüme sahip ve oldukça yumuşak bir elementtir. Sodyum elementi, kaygan bir yapıya sahiptir. Kristal yapısı hacim merkezli kübiktir. Hafif, yumuşak, kaygan ve dövülgen bir elementtir. Sodyumun kimyasal sembolü “Na”dır. Atom numarası 11, atom ağırlığı 22,99, yoğunluğu 0,96 gcm3’tür. Erime noktası 97 derece, kaynama noktası 882 derecedir. Periyodik cetvelin 1-A grubunda, alkali metaller element serisinde lityum ile potasyum arasında yer alır. Elektrik iletkenliği cıvadan yaklaşık 20 kat fazladır. Sodyum, yüksek oranda reaktiftir. Su ile şiddetli reaksiyon verir. Su ile reaksiyonunda ısı çıkışına izin verir, hidrojen gazı çıkışına yol açar ve kostik çözelti oluşumu meydana getirir. Havada hıza oksitlenir. Sarı bir alevle yanar. Metal formu suda yüzer. Güçlü bir indirgendir; soğukta hidrojen ve sodyum hidroksit vererek suyu, oksijenli ve halojenli birçok bileşiği ayrıştırır. Sodyum elementti çok kolay yükseltgenir. Kükürt, hidrojen, halojen ve ametallerin çoğuyla birleşebilir. İçeriğinde belirli bir bileşiğin bulunduğu bir amalgam vererek cıva içinde çözünür. Oksijenle birleşerek protoksit ve peroksit verir. Sodyum protoksit, suyla birleşerek kostik soda (sodyum hidroksit) veren bazik bir oksittir. Kostik soda beyaz bir katıdır ve 320 derecede erir, akkor halde uçucudur, suda ısı yayarak çözünür ve nem kaparak bozunur. Sodyum peroksit, suyla oksijen vererek ayrışır ve asitlerle hidrojen peroksit (oksijenli su) verir. Potasyum hidroksitle aynı özellikleri verir; fakat ondan daha az yakıcı bir bazdır. Bileşiklerinde +1 değerliklidir. Ergimiş soydum klorür veya sodyum hidroksitin elektrolizinden, sodyum karbonatın kömürle indirgenmesinden elde edilir. Sodyum tuzlarının hemen hemen tamamı suda çözünür. Sülfürik asidin sodyum klorürle reaksiyonuyla sodyum sülfat meydana gelir. Sodyum sülfat, bazı inorganik kaynaklarda doğal olarak da bulunur. Yerkabuğunun yüzde 2,8’ini sodyum oluşturur. Bu oranla doğada en bol bulunan elementler arasında 4. sıradadır. Alkali metaller arasında ise en bol bulunan birinci sıradaki metaldir. Güneşte ve yıldızların spektrumlarında hem atomik hem de iyonik formda sodyum tanımlanmıştır. Sodyumun 13 izotopu vardır. En kararlı izotopu Na-23’tür. Doğada Na-23 (% 100) izotopu bulunur. İki adet de radyoaktif izotopu bulunur. Bu izotoplardan Na-22’nin yarılanma ömrü 2,6 bin yıldır. Na-24’ün yarılanma ömrü ise 15 saattir. 

Cevap: Natrium

Diğer Sorular ve Cevaplar

Related posts